Capelli di ghiaccio (Exidiopsis effusa)
- Divisione: Basidiomycota (Basidiomycetes)
- Suddivisione: Agaricomycotina (Agaricomycetes)
- Classe: Agaricomycetes (Agaricomycetes)
- Sottoclasse: Auriculariomycetidae
- Ordine: Auriculariales (Auriculariales)
- Famiglia: Auriculariaceae (Auriculariaceae)
- Genere: Exidiopsis
- Type: Exidiopsis effusa (poils de glace)
:
- lana di ghiaccio
- Telephora sboccava
- Capannone di Exidiopsis
- Sebacin sversatu
- Exidiopsis grisea var. versatu fora
- Exidiopsis quercina
- Sebacina quercina
- Sebacina peritrica
- Sebacina laccata
"Ice hair", cunnisciuta ancu com'è "glace wool" o "frost beard" (glace di capelli, lana di ghiaccio o barba di ghiaccio) hè un tipu di ghjacciu chì si forma nantu à u legnu mortu è s'assumiglia à i capelli fini di seta.
Stu fenominu hè osservatu principarmenti in l'Emisferu Nordu, trà u 45 è u 50 paralleli, in i boschi caducifoli. In ogni casu, ancu sopra à u parallelu 60, stu ghjacciu maravigghiusu bellu pò esse truvatu quasi à ogni volta, s'ellu ci era un boscu adattatu è u tempu "correttu" (nota di l'autore).
"Ice hair" hè furmatu nantu à u legnu in putrefazione umida (legnu mortu è rami di diverse dimensioni) à una temperatura pocu sottu à zero è umidità abbastanza alta. Crescenu nantu à u legnu, micca nantu à a superficia di a cortezza, è ponu appare in u stessu locu per parechji anni in una fila. Ogni capeddu individuali hà un diametru di circa 0.02 mm è pò crecià finu à 20 cm long (ancu s'ellu più modesti specimens sò più cumuni, finu à 5 cm long). I capelli sò assai fragili, ma, in ogni modu, ponu curl in "waves" è "curls". Sò capaci di mantene a so forma per parechje ore, è ancu ghjorni. Questu suggerisce chì qualcosa impedisce à u ghjacciu da a recristalizazione - u prucessu di trasfurmà i cristalli di ghiaccio chjuchi in grandi, chì hè normalment assai attivu à a temperatura ghjustu sottu à zero.
Stu fenomenu maravigghiusu hè statu scrittu prima in u 1918 da u geofisicu è meteorologu tedescu, creatore di a teoria di a deriva cuntinentale Alfred Wegener. Suggerì chì un tipu di fungus puderia esse a causa. In u 2015, i scientifichi tedeschi è svizzeri anu pruvatu chì stu fungus hè Exidiopsis effusa, un membru di a famiglia Auriculariaceae. Esattamente cumu u fungus face u ghjacciu per cristalizà in questu modu ùn hè micca sanu sanu chjaru, ma si assume chì pruduce un tipu d'inhibitore di recristalizazione, simile in a so azzione à e proteine antifreeze. In ogni casu, stu fungus era presente in tutti i campioni di legnu nantu à quale "capelli di ghiaccio" criscinu, è in a mità di i casi era l'unica spezia truvata, è a so suppressione cù fungicidi o esposizione à alta temperatura hà purtatu à u fattu chì " capelli di ghiacciu” ùn hè più apparsu.
U mushroom stessu hè abbastanza chjaru, è s'ellu ùn era micca per i capelli strambi di ghjacciu, ùn anu micca attentatu à questu. Tuttavia, in a stagione calda ùn hè micca nutatu.
Foto: Gulnara, maria_g, Wikipedia.